🔬 Inleiding: waarom peptiden?
Peptiden zijn korte ketens van aminozuren die functioneren als boodschappers in het lichaam. Ze reguleren belangrijke processen zoals hormoonactiviteit, immuunreacties en celcommunicatie. Vanwege hun kleine omvang en hoge specificiteit zijn peptiden interessante doelwitten én biomarkers in de moderne bioanalyse.
Maar hun detectie en kwantificatie vormen een uitdaging: ze zijn vaak instabiel, hebben overlappende massa’s en komen voor in lage concentraties in complexe biologische matrices. Gelukkig staat de technologie niet stil.
🚀 De nieuwste innovaties in peptide-analyse
1. LC-MS/MS wordt nog gevoeliger
Tandem massaspectrometrie blijft de standaard, maar dankzij verbeterde ionisatiebronnen, high-resolution analysers en betere kolommen, kunnen nu zelfs femtomolaire concentraties betrouwbaar worden gedetecteerd.
2. Ion Mobility Spectrometry (IMS)
IMS maakt het mogelijk om peptiden met bijna identieke massa's te onderscheiden op basis van hun vorm in de gasfase. Dit verhoogt de selectiviteit van metingen bij complexe monsters zoals plasma of urine.
3. AI en Machine Learning in data-analyse
Software die op AI gebaseerd is kan nu automatisch peptiden herkennen, fragmentatiepatronen voorspellen en zelfs onbekende peptiden annoteren. Dit versnelt de workflow aanzienlijk en vermindert menselijke fouten.
4. Miniaturisatie: nanoLC en microflow
Nieuwe systemen gebruiken veel kleinere hoeveelheden solvent en monster, zonder in te boeten op gevoeligheid. Dit is ideaal voor zeldzame of kostbare klinische monsters.
🧪 Toepassing in de praktijk: Peptiden als biomarkers voor neurodegeneratieve ziekten
Onderzoekers aan de Universiteit Gent identificeerden recent een set cerebrospinale peptiden die in verband staan met vroege stadia van de ziekte van Alzheimer. Dankzij nauwkeurige peptideprofilering via LC-IMS-MS konden subtiele verschillen worden aangetoond tussen patiënten en controlegroepen. Deze bevindingen openen de deur naar vroegtijdige diagnose op basis van peptiden — een gamechanger in neurowetenschappen.